Dự báo “trước giờ G”: FTSE Russell sắp công bố phân loại thị trường – Chứng khoán Việt Nam đứng trước cơ hội lịch sử

Chuyện gì đang diễn ra?

Theo lộ trình, FTSE Russell sẽ công bố kết quả phân loại thị trường định kỳ sau khi thị trường Mỹ đóng cửa ngày 7/10/2025 (tức sáng 8/10 theo giờ Việt Nam). Tâm điểm chú ý là khả năng Việt Nam được nâng hạng từ “Frontier” lên “Secondary Emerging”, sau nhiều năm ở trạng thái theo dõi (Watch List). Việc nâng hạng có thể mở khóa dòng vốn thụ động và chủ động quy mô lớn vào thị trường Việt Nam, dù hiệu lực (nếu có) thường sau ít nhất 6 tháng kể từ thông báo chính thức.

Trong báo cáo cập nhật tháng 3/2025, FTSE cho biết Việt Nam tiếp tục ở Watch List và sẽ cập nhật trạng thái vào kỳ đánh giá tháng 9/2025 (công bố đầu tháng 10).

>>> VN-Index tăng gần 50 điểm: bứt phá nhờ tâm lý lạc quan trong nước và kỳ vọng nâng hạng

>>> Tăng trưởng GDP của Việt Nam trong quý 3 năm 2025 đạt 8,23%: Động lực thúc đẩy sự tăng trưởng này và tương lai sẽ ra sao?

Vì sao cơ hội nâng hạng lần này được kỳ vọng cao?

Trong 18–24 tháng qua, Việt Nam đã triển khai nhiều bước cải cách hướng tới tiêu chí của FTSE:

• Hệ thống giao dịch KRX chính thức go-live ngày 5/5/2025, cho phép mở rộng năng lực, tiền đề kỹ thuật cho các chức năng như bán khống, cho vay chứng khoán, giao dịch T+ có độ linh hoạt cao hơn.
• Chủ trương hoàn thiện cơ chế CCP/clearing, xem xét FOL, phát triển công cụ phòng hộ FX cho nhà đầu tư ngoại… đã được cơ quan quản lý nêu rõ nhằm đáp ứng tiêu chí tiếp cận của nhà đầu tư nước ngoài.
• Trao đổi cấp cao giữa Bộ Tài chính Việt Nam và LSE/FTSE Russell ngay trước kỳ phân loại, thể hiện quyết tâm chính sách.

Nhờ câu chuyện nâng hạng và nền tảng vĩ mô ổn định, VN-Index đã có năm 2025 tăng mạnh, dù dòng vốn ngoại có giai đoạn thận trọng vì biến động tỷ giá và các lo ngại về tín dụng.

Nếu được nâng hạng, dòng tiền có thể vào bao nhiêu?

Ước tính của các hãng tin quốc tế cho thấy dòng tiền thụ động từ các quỹ bám FTSE có thể lên đến khoảng 1,5 tỷ USD, trong khi tổng dòng tiền (cả chủ động) có thể lên mức 3–5 tỷ USD, tùy kịch bản cơ cấu chỉ số và giới hạn sở hữu nước ngoài ở từng mã. Cũng có quan điểm cho rằng “câu chuyện nâng hạng” đã phản ánh phần nào vào giá, nên hiệu ứng ngắn hạn có thể không quá kịch tính như giai đoạn trước.

Hai kịch bản “trước giờ G”

Kịch bản A – Nâng hạng lên Secondary Emerging (có lộ trình hiệu lực):

• Tác động ngắn hạn: kỳ vọng tích cực, nhóm vốn hóa lớn, thanh khoản cao, free-float tốt hưởng lợi sớm (ngân hàng, bluechip đầu ngành). Các mã có khả năng được rổ FTSE EM chọn sẽ hút tiền trước/mạnh hơn.
• Trung & dài hạn: cải thiện chi phí vốn, thu hút tổ chức nước ngoài, thúc đẩy doanh nghiệp minh bạch/chuẩn hóa quản trị để đủ điều kiện vào rổ.
• Rủi ro: hiệu lực thường trễ 6–12 tháng, nên “buy the rumor, sell the news” có thể xảy ra; biến động tỷ giá, room ngoại ở một số mã vẫn là nút thắt cần gỡ.

Kịch bản B – Tiếp tục Watch List (chưa nâng hạng ngay):

• Ngắn hạn: thất vọng nhẹ nhưng không “sốc” vì thị trường đã quen với chu kỳ theo dõi; câu chuyện cải cách (KRX, CCP, FOL, sản phẩm mới) vẫn là nền tảng hỗ trợ.
• Trung hạn: thị trường duy trì “đà cải cách” để đáp ứng thêm tiêu chí (thực thi bán khống/cho vay CK, cơ chế FX, cải thiện pre-funding…), giữ vững kỳ vọng nâng hạng ở lần kế tiếp.

Nhóm ngành/loại cổ phiếu có thể hưởng lợi

• Bluechip – ngân hàng, VN30, các doanh nghiệp đầu ngành: được hưởng lợi đầu tiên từ dòng tiền thụ động FTSE EM và nhà đầu tư tổ chức nhờ free-float/Thanh khoản/Quản trị tốt.
• Cổ phiếu có room ngoại và tỷ trọng free-float cao: xác suất lọt rổ cao hơn.
• Doanh nghiệp có chuẩn mực công bố thông tin minh bạch, tỷ lệ sở hữu Nhà nước giảm dần, beta vừa phải: phù hợp khẩu vị quỹ ngoại.

(Chú ý: Danh mục chính xác phụ thuộc quy tắc FTSE tại thời điểm chốt và rổ dự kiến của từng nhà cung cấp dữ liệu – nhà đầu tư nên theo dõi cập nhật chính thức.)

Nhà đầu tư nên chuẩn bị gì?

(i) Quản trị rủi ro & kỷ luật vị thế

• Dù tin tốt, biến động theo sự kiện luôn cao: phân bổ theo lớp (tranches), tránh “all-in” trước thời điểm công bố.
• Thiết lập mức cắt lỗ/chốt lời rõ ràng; ưu tiên cấu trúc danh mục cân bằng giữa beta cao (đón sóng sự kiện) và beta thấp (ổn định).

(ii) Tập trung vào chất lượng & tiêu chí rổ

• Sàng lọc theo thanh khoản bình quân, free-float, vốn hóa, room ngoại, lịch sử minh bạch – đây là những biến số trọng yếu với rổ FTSE EM.
• Lưu ý rủi ro pha loãng, kế hoạch phát hành, tái cơ cấu chỉ số định kỳ (có thể kéo theo dòng tiền kỹ thuật).

(iii) Theo dõi yếu tố vĩ mô/FX

• Dòng vốn ngoại phụ thuộc kỳ vọng tỷ giá: chiến lược phòng hộ (hedge) nếu sử dụng đòn bẩy/ETF phái sinh; tránh “đầu cơ tin tức” nếu không có công cụ kiểm soát rủi ro. Reuters

(iv) Kế hoạch theo ba giai đoạn

1. Trước công bố: vị thế nhỏ – trung bình ở nhóm core (bluechip thanh khoản cao), giữ tiền mặt cho biến động mạnh.
2. Ngay sau công bố: nếu nâng hạng, chú ý nhịp “sell the news”; nếu hoãn, canh nhịp điều chỉnh về vùng hỗ trợ của cổ phiếu chất lượng để tích lũy.
3. Giai đoạn hiệu lực (nếu có): dõi timeline thêm mới/loại bớt của rổ FTSE; tái cân bằng danh mục theo dòng tiền ETF.

>>> Áp lực bán gia tăng khi VN-Index giảm xuống dưới ngưỡng 1.700 điểm

“Nâng hạng” là cột mốc, không phải đích đến

• Nâng hạng (nếu xảy ra) là bước chuyển cấp độ của thị trường vốn Việt Nam, khẳng định tiến bộ thể chế và năng lực hạ tầng (KRX, chuẩn CCP/clearing, cải thiện tiếp cận cho NĐT ngoại).
• Tác động dòng tiền có ý nghĩa, nhưng bền vững hay không phụ thuộc vào: chất lượng tăng trưởng lợi nhuận doanh nghiệp, mức độ minh bạch, kỷ luật tài khóa – tiền tệ và thực thi liên tục của cải cách.
• Đối với nhà đầu tư, kỷ luật – quản trị rủi ro – lựa chọn doanh nghiệp chất lượng vẫn là “xương sống”. “Tin tốt” là chất xúc tác; danh mục tốt mới là yếu tố quyết định kết quả dài hạn.